De vakantie is overal in het land ten einde. Als het schooljaar nog maar amper een week oud is, ga ik op bezoek bij een groep zeven om te kijken naar een leerling met moeilijk gedrag. In het afgelopen schooljaar hebben zich een aantal incidenten voorgedaan en samen met de school en de ouders gaan we een 'plan van aanpak' maken voor het nieuwe jaar. Elk plan begint bij mij met kijken naar gedrag, Gedrag van dit kind, maar ook gedrag van zijn leraar en van de andere kinderen in de groep. En wat valt er weer veel te zien in deze groep. Zomaar een greep uit een observatie van een uurtje:
Iedere leerling mag een medeleerling zoeken om een aantal sommetjes mee uit te wisselen. Wat een geweldig moment om te zien dat alle kinderen verschillend zijn. Sommigen hebben al voor de meester is uitgesproken hun maatje al mimend gevonden. Anderen staan langs de zijlijn te wachten op een uitnodiging. Weer anderen lopen aarzelend rond in de hoop opgemerkt te worden. Eenmaal aan het uitwisselen is er ook een schat aan verschillen te zien. Waar het ene tweetal dichtbij, haast tegen elkaar aan de sommetjes oplost, staat het andere op twee meter afstand afstandelijk te doen. Vooral niet de indruk wekken dat we vriendjes, of nog erger, verliefd zijn...Als even later iedereen weer op zijn eigen stoel is gaan zitten, start de klassikale uitleg. Weinig te zien, zou je denken, maar niets is minder waar: vingers die heel snel, of juist heel aarzelend de lucht ingaan na een vraag, zacht gefluister en gegrinnik, onverschillig hangen aan je tafel: het is allemaal te zien. Het zijn allemaal meisjes en jongens uit groep zeven, maar er is niemand hetzelfde!
Even later worden de schriften uitgedeeld. Twee kinderen mogen dat gaan doen. Nieuwe schriften met van die prachtige dierenfoto's op de voorkant. De opdracht van de meester erbij is bijna ondoenlijk: niet laten kiezen, gewoon uitdelen! Een van de twee uitdelers slaagt daar aardig in en deelt gewoon uit, de ander echter vindt een creatieve manier van selecteren. Hij laat zijn klasgenoten niet kiezen (want dat mocht niet van de meester), maar kiest zelf voor anderen een plaatje uit. Al snel wordt er geroepen en geprobeerd via deze uitdeler tóch het plaatje van eigen keus te pakken te krijgen.....
Aan het werk dan. Voor de eerste drie rijtjes sommen wordt de oplossingstijd beperkt: vijf minuten mag je erover doen. Je ziet meteen wie competitief is én goed in rekenen: twee jongens zijn al na een minuut of twee klaar en vergelijken fluisterend hun antwoorden. Uit mijn ooghoek zie ik andere kinderen nu pas beginnen. Zij moesten eerst een pen zoeken, een tafel schoonmaken, naar de wc of gewoon eventjes lekker naar buiten kijken. De meester gaat onverstoorbaar zijn gang. Laat zich niet van de wijs brengen en gaat door met hoe hij de les heeft gepland. Hij wacht niet op de 'trage' kinderen, maar haast zich evenmin met de 'snelle jongens'. Ook hij heeft zijn eigen, unieke manier van werken.
Zoveel verschillende kinderen. Zoveel verschillende leerkrachten. Zoveel te zien in slechts een klein uurtje kijken naar gedrag. Onderwijs: elke keer weer anders!
